«Бастауыш сынып оушыларының оқу техникасын жетілдіріу»

Қарасу негізгі жалпы білім беретін мектебі

Баяндама
«Бастауыш сынып оушыларының оқу техникасын жетілдіріу»

Бастауыш сынып мұғалімі: Нурушева А.Қ

Мектеп оқушыларының тәрбиесінде, білім алуында және дамуында кітап оқудың алатын орны орасан зор. Оқу – баланың табысты меңгеруі тиіс пән ғана емес, сонымен бірге ол басқа пәндерді де меңгеретін пән. Сондықтан, дұрыс, жатық, саналы, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру – бастауыш сыныптың өзекті тақырыптарының бірі.
Соңғы онжылдықта білім беру саласында үлкен өзгерістер болды. Оқытудың вариативті жүйелері пайда болды, бастауыш мектепте үдерісті жаңартуға байланысты эксперименттік жұмыстар ұйымдастырылуда, білім мазмұны мен құрылымы жетілдірілуде.
Қоғамның қазіргі даму кезеңінде дәстүрлі оқыту жүйесі бойынша жұмыс жасай отырып, әрбір бастауыш сынып мұғалімі білім мазмұнын жаңартуға тырысып, өз сабақтарына заманауи технология элементтерін енгізуде. Бұл уақытты қажет етеді.
Ғылыми-техникалық прогрестің дамыған заманында теледидар, компьютер және бейне ойындары басым болып тұрған заманда балалардың кітап оқуға деген құлшынысы жоғалып кетті. Бірақ балалар ғана оқымайды, ересектер де оқымайды. Адам оқуды тоқтатқанда ойлауды да тоқтататыны бұрыннан белгілі. Еліміздің дамуының өтпелі кезеңін сипаттайтын экологиялық және әлеуметтік шиеленіс, балаларды әлеуметтік қорғау және денсаулық көрсеткіштерінің төмендеуі балалар популяциясы құрамындағы тәуекел тобындағы балалар үлесінің артуына алып келеді. Зерттеушілердің айтуынша, бүгінде қауіп тобындағы балалар саны жалпы балалар санының 35-45% құрайды.
Егер балалар дұрыс, еркін, мәнерлеп оқымаса, олар жеткілікті сауатты жазуды меңгере алмайды, есептерді дұрыс шығаруға үйренбейді.
Балаларды оқуға үйрету дегеніміз – шығарма мәтінімен өз бетінше жұмыс істеуге дайындау, оқуға деген сүйіспеншілікті ояту, балаға қоршаған дүниені тануға көмектесу. Демек, оқу дағдысын меңгеру – балалардың жалпы дамуының құралы әрі шартының бірі.
Оқу процесі ойлауды, сөйлеуді, қабылдауды, қиялды қамтитындықтан өте қиын.
Адамның оқу жылдамдығы оның сөйлеу жылдамдығына жақындауы керек. Демек, әр адамның оқу қарқыны қатаң жеке. Кітап оқу балаларды байытады. Сөздік кеңеюде, себепті байланыстар орнатылуда. Студент презентацияларды, эсселерді және сөйлемдерді жазуды оңай жеңеді.

Оқу техникасы бойынша жұмыс.

* Балаларда кітап оқуға деген сүйіспеншілікті ояту керек.
* Сөздік қорын үнемі кеңейту керек; балалар сөздердің мағынасын түсінсе, оқуға қызығушылық танытады.

* Мұғалім мәтіндерді бірінші рет оқуы керек. Мәтінді сауатты, эмоционалды түрде жеткізеді.
* Оқу кезінде балаларды асықтырудың қажеті жоқ. Әр баланың мүмкіндіктерін ескеру қажет.
* 1-сыныпта оқушыны бүкіл сыныптың алдында жеке оқу арқылы әңгімелесуге болмайды.
* Үй тапсырмасы шығармашылық болуы керек: сабақта өтілген материалға сәйкес сурет салу; аппликация жасау, жұмбақ, мақал-мәтел, мәтелдер жаттау.
* Ата-аналардан балаларға жануарлардың өмірі туралы шағын әңгімелерді оқып беруді сұрау маңызды (Николай Иванович Сладков, Евгений Иванович Чарушин.) Неліктен жануарлар туралы оқу керек? Балаларға сөйлем құрастыру, жануарларды сипаттау оңайырақ болады. Сонымен қатар, бала өзі оқыған сынып туралы қуана айтады. Оқуға деген қызығушылық жоғары оқу техникасының кепілі.
* Сіз оқуды математика және орыс тілдеріндегі сабақтармен алмастыра алмайсыз, бұл көбінесе осы пәндер бойынша сынақтар алдында болады.
* Сөйлеуді дамыту сабақтарында ауызша жауаптарды талқылап, түзетуге болады.
* 2-ші жарты жылдықтан бастап 1-сынып оқушылары міндетті түрде кітапхана кітаптарын оқуы керек.
* 2-3 сыныптарда ата-аналар журналдардан, газеттерден мақалаларды оқып, бірге талқылауы керек.
* Үйде үлкен мәтіндерді сұрай алмайсыз. Үйде сіз сыныпта не жасалғанын оқып шығуыңыз керек: сіз үлкен мәтіндерді оқу арқылы балаларды артық жұмыс істей алмайсыз.
* Әрқашан шығармашылықпен жұмыс жасаңыз: балаларға кейіпкерлер туралы өз пікірін білдіруге мүмкіндік беріңіз, олар өз бетінше қалай әрекет ететіні туралы сөйлесіңіз.
* Жиі таңдап оқуды жүргізу қажет.
* 3-сыныпта да хормен оқуды үзіп, бүкіл сынып бойынша, бағандармен, жұппен, бір-бірден оқудың қажеті жоқ.
* Оқу сайыстарын немесе әдеби викториналарды өткізіңіз.
* Ортақ тақырыпта әртүрлі авторлардың кітаптары мен плакаттарының көрмелерін ұйымдастыру.
* «Күз», «Қыс», «Көктем», «Жаз» тақырыптары бойынша плакаттар немесе альбомдар жасаңыз, онда балалар өлеңдер немесе өлеңдер үзінділері мен классиктердің әңгімелерін, олардың портреттерін, суреттерін қояды.
* Өлеңдерді, әңгімелерді драмалау (Виктор Юзефович Драгунский, Карней Иванович Чуковский)
* Мұғалімдер үшін шәкірттеріне жақсылық егетін кітаптарды: классиктердің шығармаларын, ауызша халық шығармашылығы – дастандар, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, жұмбақтарды көбірек оқып беріңіз.

Оқу техникасын жетілдіруге арналған жаттығулар.

1. Артикуляция жұмысын қамтитын дыбысты қыздыру:
дауысты дыбыстар: A, O, U, Y, I, E.
комбинациялары: A-U, A-O, Y-I, E-A, I-O.
дауыссыз дыбыстар: Г-С-Ж, Ш-Ж-С;
дауыссыз және дауысты дыбыстар: SAME, CHE, SCHA, ZHRA, ZHRI;
тілдің бұралуы